Σύμφωνα με τον ορισμό της διεθνούς εταιρείας για τη μελέτη της γήρανσης του άνδρα (ISSAM) ως ανδρόπαυση ορίζεται το βιοχημικό σύνδρομο, το οποίο συνδέεται με την αύξηση της ηλικίας στον άνδρα και χαρακτηρίζεται από μείωση των επιπέδων των ανδρογόνων στο αίμα με ή χωρίς μείωση της ευαισθησίας των γονάδων στη δράση των ανδρογόνων.
Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής καθώς και να αλλοιώσει τη λειτουργία πολλών οργάνων. Ενώ στη γυναίκα το ανάλογο ορμονικό φαινόμενο έχει εξαντλητικά μελετηθεί κι έχουν βρεθεί αξιόπιστες θεραπευτικές λύσεις, στον άνδρα αποτελεί ένα σχετικά νέο πεδίο επιστημονικής έρευνας .
Είναι βέβαιο ότι τόσο η αύξηση του μέσου όρου ζωής (διπλασιασμός των ανδρών ηλικίας μεγαλύτερης των 60 μέχρι το 2020) όσο και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου θα οδηγήσει ένα σημαντικό αριθμό ανδρών να δείξει ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Σε αντίθεση με τη γυναίκα όπου η εμμηνόπαυση αποτελεί μια διαδικασία, η οποία εξελίσσεται αρκετά γρήγορα, στον άνδρα η μείωση των ανδρογόνων στο αίμα αποτελεί μια αργά εξελισσόμενη διαδικασία στο πλαίσιο της φυσιολογικής γήρανσης.
Νεότερες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ανάμεσα στις ηλικίες των 25 και 75ετών, η μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης φθάνει το 50%.
Η κατάσταση αυτή προκαλεί τα παρακάτω συμπτώματα :
- Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, της ποιότητας της στύσης καθώς και των νυκτερινών στύσεων.
- Αλλαγές στη διάθεση με σύγχρονη μείωση της πνευματικής ικανότητας και του προσανατολισμού στον χώρο, εύκολη κόπωση, κατάθλιψη και εύκολος εκνευρισμός.
- Μείωση της μυϊκής μάζας και της μυϊκής δύναμης.
- Μείωση των τριχών και αλλοιώσεις του δέρματος.
- Μείωση της οστικής πυκνότητας, με αποτέλεσμα την πρόκληση οστεοπενίας και οστεοπόρωσης.
- Αύξηση του λιπώδους ιστού.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν είναι αναγκαίο να υπάρχουν όλα αυτά τα συμπτώματα για τη διάγνωση του κλινικού συνδρόμου καθώς και ότι η βαρύτητα ενός ή περισσοτέρων συμπτωμάτων δεν χρειάζεται να ταυτίζεται με τη σοβαρότητα των υπολοίπων. Είναι επίσης αναγκαίο η κλινική διάγνωση να συνοδεύεται από εξετάσεις αίματος, οι οποίες θα επιβεβαιώνουν τη μείωση των ανδρογόνων .
Η θεραπεία των ανδρών της τρίτης ηλικίας, οι οποίοι παρουσιάζουν το σύνδρομο της έλλειψης των ανδρογόνων (ανδρόπαυση) συνίσταται στην αναπλήρωση αυτών των ορμονών με διάφορα διαθέσιμα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι απαραίτητος ο έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας, του προφίλ των λιπιδίων, της καρδιαγγειακής λειτουργίας, της ερυθροποίησης, δηλαδή της διαδικασίας παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων, του προστάτη καθώς και της κοινωνικής συμπεριφοράς ή της συναισθηματικής κατάστασης.
Η χορήγηση ανδρογόνων απαγορεύεται σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη και σε άνδρες με σοβαρή κυστική απόφραξη λόγω υπερπλασίας του προστάτη.
Η αναπλήρωση της τεστοστερόνης μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους :
- Από το στόμα : Μεταβολίζεται γρήγορα από το ήπαρ, χρειάζεται όμως προσοχή ώστε να επιτευχθούν τα απαραίτητα θεραπευτικά επίπεδα.
- Με ενέσεις: Οικονομικές και ασφαλείς αλλά πρέπει να γίνονται ενδομυϊκά κάθε 3 μήνες.
- Διαδερμικά : Γίνεται είτε με ειδικά αυτοκόλλητα, τα οποία τοποθετούνται από τον ασθενή καθημερινά και απελευθερώνουν σταδιακά την τεστοστερόνη στο αίμα, είτε με την καθημερινή επάλειψη ενός gel που απορροφάται από το δέρμα.
- Υποδόρια : Ειδικές κάψουλες εμφυτεύονται υποδόρια και απελευθερώνουν τεστοστερόνη για διάστημα 6 μηνών.