ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ
«Ελέγχουμε» την ερωτική μας ζωή
Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι μια ιδιαίτερα σύνθετη και περίπλοκη πάθηση για την οποία ευθύνονται πολλοί παράγοντες. Πρόκειται για τον υπερβολικά σύντομο έως και μηδενικό, λανθάνοντα χρόνο εκσπερμάτισης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης.
Αποτελεί το συχνότερο σεξουαλικό πρόβλημα στους άνδρες, ειδικότερα σε ηλικίες κάτω των 60 και σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, επηρεάζει το 1/4 του ανδρικού πληθυσμού παγκοσμίως. Για πρώτη φορά καταγράφηκε σε ιατρικά εγχειρίδια μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ‘30.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ
Η εκσπερμάτιση αποτελεί το αποκορύφωμα της σεξουαλικής διέγερσης. Συνήθως, προκύπτει από το 4ο έως το 10ο λεπτό μετά από τη διέγερση και τη στύση, συγχρόνως με τον οργασμό και ο έλεγχός της γίνεται κατά κύριο λόγο από το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Η διαδικασία περιλαμβάνει 3 φάσεις:
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ: Αύξηση των εκκρίσεων του προστάτη και των σπερματοδόχων κύστεων.
ΕΚΡΟΗ: Το σπέρμα έρχεται στην οπίσθια ουρήθρα και ένας ειδικός αντανακλαστικός μηχανισμός εμποδίζει την είσοδό του στην ουροδόχο κύστη.
ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ: Έξοδος του σπέρματος από την ουρήθρα.
Η εκσπερμάτιση ρυθμίζεται κεντρικά από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό μέσω ενός μεγάλου αριθμού νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η ωκυτοκίνη. Η διέγερση των κέντρων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού έχει ως αποτέλεσμα περισταλτικές κινήσεις μυών του πυελικού εδάφους που οδηγούν στην εκτίναξη του σπέρματος από το έξω στόμιο της ουρήθρας.
ΟΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗΣ
- Παλίνδρομη εκσπερμάτιση (το σπέρμα εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη αντί να εξέλθει από την ουρήθρα)
- Πρόωρη εκσπερμάτιση
- Καθυστερημένη εκσπερμάτιση
- Έλλειψη εκσπερμάτισης
- Επώδυνη εκσπερμάτιση
- Αιμοσπερμία (ύπαρξη αίματος στο σπέρμα)
Ο σεξουαλικός κύκλος των ανδρών κατά τη διάρκεια της πράξης αποτελείται από τέσσερα στάδια: επιθυμία, διέγερση, οργασμός και χαλάρωση.
Η ανδρική σεξουαλική δυσλειτουργία συνήθως εμφανίζεται σε ένα ή περισσότερα από τα τρία πρώτα στάδια του κύκλου σεξουαλικής ανταπόκρισης. Για παράδειγμα, με τη μορφή μειωμένης σεξουαλικής επιθυμίας (στάδιο επιθυμίας), στυτικής δυσλειτουργίας (στάδιο διέγερσης), πρόωρης ή πλήρους αδυναμίας εκσπερμάτισης (στάδιο οργασμού).
Η πρόωρη εκσπερμάτιση προκύπτει από την ταχεία εξέλιξη των δύο πρώτων σταδίων του σεξουαλικού κύκλου. Σε αρκετές περιπτώσεις, φαίνεται ότι αποτελεί νευροβιολογικό πρόβλημα που σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Με βάση τη βαρύτητά της, η πρόωρη εκσπερμάτιση μπορεί να ταξινομηθεί σε :
- Σοβαρή: Εκσπερμάτιση μέσα σε 15 δευτερόλεπτα ή σε 3 κολπικές κινήσεις.
- Μέτρια: Εκσπερμάτιση μέσα σε 15-30 δευτερόλεπτα ή σε 8 κολπικές κινήσεις.
- Ελαφριά: Εκσπερμάτιση μέσα σε 60-120 δευτερόλεπτα ή σε 10 κολπικές κινήσεις.
ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ
Υπάρχουν δύο τύποι πρόωρης εκσπερμάτισης. Συγκεκριμένα:
Χρόνια ή πρωτοπαθής:
Αποτελεί τον συχνότερο τύπο πρόωρης εκσπερμάτισης. Το πρόβλημα εμφανίστηκε ίσως κατά την πρώτη σεξουαλική επαφή και συνεχίσθηκε με την πάροδο των χρόνων. Σε αυτήν την περίπτωση η εκσπερμάτιση προκύπτει ταχύτατα, από το πρώτο λεπτό της διείσδυσης ή ακόμα και πριν από αυτήν.
Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι. Μεταξύ αυτών, το άγχος, η βιασύνη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, κάποιες παρελθοντικές ερωτικές – σεξουαλικές εμπειρίες ή δυσκολίες στη σχέση που έχει ο άνδρας τη δεδομένη χρονική στιγμή. Άλλοι πιθανοί υπαίτιοι μπορεί να είναι η υπερευαισθησία της βαλάνου, αλλά και διαταραχές στους υποδοχείς σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Επίκτητη ή δευτεροπαθής:
Συνήθως προκύπτει ξαφνικά. Μπορεί όμως να εμφανίζεται και σταδιακά. Ο ασθενής μέχρι την εμφάνιση του προβλήματος διατηρεί φυσιολογικούς ρυθμούς, εκσπερματώνει δηλαδή 4 έως 10 λεπτά μετά τη στύση. Στις αιτίες συγκαταλέγονται η στυτική δυσλειτουργία, ο υπερθυρεοειδισμός, οι φλεγμονώδεις παθήσεις του προστάτη, όπως η χρόνια προστατίτιδα, διάφορες νευρολογικές παθήσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, η πρόωρη εκσπερμάτιση μπορεί να αποτελεί και παρενέργεια ψυχοτρόπων φαρμάκων ή ουσιών.
Η πρόωρη εκσπερμάτιση και στις δυο μορφές έχει ως αποτέλεσμα, ο ασθενής να νιώθει ότι δεν ελέγχει τη σεξουαλική του ζωή. Διακατέχεται από έντονο άγχος, έχει ελάχιστη έως καθόλου ικανοποίηση από τη σεξουαλική πράξη, συχνά με σοβαρές επιπτώσεις στη σχέση του.
Η ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ
Ο μεγαλύτερος εχθρός ενός άνδρα με πρόωρη εκσπερμάτιση είναι δυστυχώς…ο εαυτός του. Παρά την εμφάνισή της σε ποσοστό 25% των ανδρών, το πολύ ένας στους δέκα, κατ’ ομολογία τους, αντιλαμβάνεται τα συμπτώματα και απευθύνεται από μόνος του σε γιατρό.
Μεγάλη διεθνής έρευνα έδειξε ότι 7 από τους 10 ασθενείς με πρόωρη εκσπερμάτιση διαγνώσθηκαν τυχαία. Σχεδόν οι μισοί απ’ όσους δεν επισκέφθηκαν ποτέ από μόνοι τους το γιατρό, είτε αγνοούσαν την ύπαρξη του προβλήματος, είτε θεωρούσαν ότι υπάρχει πιθανότητα θεραπείας. Δυστυχώς, οι άνδρες τις περισσότερες φορές δεν θέλουν να συζητήσουν τα συμπτώματα με τους γιατρούς, είτε από ντροπή, είτε επειδή πιστεύουν ότι δεν υπάρχει αρκετά ικανή θεραπεία για το πρόβλημα τους. Κάποιοι ασθενείς μάλιστα θεωρούν ότι η πάθησή τους δεν αντιμετωπίζεται καν!
Παρόλα αυτά, ο άνδρας που έχει χάσει τον έλεγχο της σεξουαλικής του ζωής εξαιτίας της πρόωρης εκσπερμάτισης, μπορεί να υπερνικήσει τους ενδοιασμούς του και να επισκεφθεί έναν ανδρολόγο. Ο ειδικός ιατρός, έχοντας πλήρη εξοικείωση με ζητήματα σεξουαλικής φύσης, με τις πληροφορίες που θα λάβει, θα οδηγηθεί και στην εξεύρεση πλήρους θεραπείας. Προκειμένου να φτάσει στη διάγνωση, ο ανδρολόγος συνεκτιμά διάφορους παράγοντες, όπως το νεαρό της ηλικίας, την ύπαρξη νέου συντρόφου ή ακόμη και τη συχνότητα της σεξουαλικής πράξης, παράγοντες δηλαδή που μπορούν να έχουν επίδραση στον χρόνο της εκσπερμάτισης.
Μέσα από τη σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται, προκύπτουν πολύτιμες πληροφορίες για το πότε ξεκίνησε το πρόβλημα, πόσο καιρό συμβαίνει κι αν είναι περιστασιακό ή μόνιμο ώστε να προσδιοριστεί από τον ανδρολόγο, εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή πρόωρη εκσπερμάτιση.
Μέσα από ειδικά ερωτηματολόγια λαμβάνεται ένα πλήρες σεξουαλικό ιστορικό, όπως επίσης κι ένα ιστορικό ιατρικών παθήσεων ή χρήσης φαρμάκων.
Η ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ
Ο ανδρολόγος στοχεύει στη συνολική αντιμετώπιση της πρόωρης εκσπερμάτισης. Εκτός από τη χορήγηση φαρμάκων που αναστέλλουν τη διαταραχή όσο διαρκεί η θεραπεία, επιδιώκει τη συμβουλευτική, ψυχοθεραπευτική ενίσχυση του ζευγαριού με παράλληλο πρόγραμμα σεξουαλικών ασκήσεων και παιχνιδιών (Squeeze technique) που έχει ως σκοπό του τον εγκεφαλικό έλεγχο. Ο άνδρας, μαθαίνει να κρατάει την εκσπερμάτισή του όσο χρόνο επιθυμεί ο ίδιος αλλά και η/ο σύντροφός του.
Παράλληλα υπάρχουν και ατομικές, ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, υποστηρικτικού τύπου που απαιτούν όμως θεραπεία μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας και βαθύτερης ψυχοσυναισθηματικής προσέγγισης.
Η μεικτή προσέγγιση, φαρμακευτικού και ψυχοθεραπευτικού χαρακτήρα αποτελούν σύγχρονες μεθόδους, με γρήγορα και ικανοποιητικά αποτελέσματα. Επιτυγχάνουν την ψυχική αποφόρτιση της σχέσης που απειλείται από την πρόωρη εκσπερμάτιση.
Η φαρμακευτική παρέμβαση επιμηκύνει τον χρόνο της σεξουαλικής πράξης των δύο συντρόφων, αποτελώντας βασική βοήθεια για τον άνδρα που αδυνατεί να ελέγξει την εκσπερμάτισή του, χωρίς όμως να είναι η ουσιαστική θεραπεία που «ξεριζώνει» το πρόβλημα της σχέσης.
Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η χρήση φαρμάκων αποφορτίζει τόσο τον άνδρα όσο και την/τον σύντροφο του, επιβραβεύει χρονικά τον σεξουαλικό τους κύκλο, τους κάνει να νιώθουν καλά, με αποτέλεσμα να επιθυμούν και την επόμενη σεξουαλική τους επαφή. Χωρίς να υπάρχουν ειδικά φαρμακευτικά σκευάσματα που να απευθύνονται στη διαταραχή της πρόωρης εκσπερμάτισης, αυτά που δείχνουν να την αντιμετωπίζουν, είναι τα αντικαταθλιπτικά παλαιού και νέου τύπου (ντοπαμινικά και σεροτονεργικά) καθώς και η θεοριδαζίδη. Θεωρούνται ως τα πλέον κατάλληλα για να ανακουφίσουν τη συγκεκριμένη διαταραχή.
Οι απόψεις για τον τρόπο χρήσης και χορήγησής τους διίστανται και ως εκ τούτου, οι δόσεις εξατομικεύονται. Με τη λήψη των συγκεκριμένων φαρμάκων πάντως, ο άνδρας παρατηρεί βελτίωση στην ψυχολογία του, καθώς έτσι καταπολεμάται το άγχος και η κατάθλιψη, στην οποία είναι συνήθως εγκλωβισμένος.
Η χρήση τοπικών αναισθητικών αλοιφών και αντίστοιχων spray που κατά κόρον και αυτόβουλα πολλοί χρησιμοποιούν μαζί με προφυλακτικά, εμποτισμένα με αναισθητικές ουσίες με σκοπό την επιβράδυνση, δεν αποτελεί ενδεδειγμένη λύση. Οι κίνδυνοι να εμφανιστεί στυτική απώλεια λόγω της αναισθησίας είναι μεγάλη.
Στις δευτεροπαθείς οργανικές μορφές το αίτιο αντιμετωπίζεται, όπως για παράδειγμα, στην θεραπεία της προστατίτιδας. Στις μέρες μας κυκλοφορεί πλέον και ειδικό φάρμακο σε μορφή χαπιών, που αντιμετωπίζει τη πρόωρη εκσπερμάτιση, εφόσον όμως κανείς το λάβει 1 – 3 ώρες πριν από τη σεξουαλική επαφή.